Obóz w Holiszowie – wyzwolenie

Uroczystości 71. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ.

Główne uroczystości –  6 maja

Główne uroczystości odbędą się 6 maja w Holiszowie oraz 6 i 7 maja w Pilznie. Organizatorami uroczystości jest Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Uczcimy wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez oddział podziemnego Wojska Polskiego z formacji Narodowe Siły Zbrojne.

Maj 1945

W maju 1945 r. do wyzwalających zachodnie Czechy wojsk amerykańskich (3 Armia gen. Pattona) dołączyła polska jednostka partyzancka – Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych (1000 żołnierzy), która wycofywała się przed wkraczającym do Polski nowym okupantem – sowiecką Armią Czerwoną. W maju 1945 r. polscy partyzanci, ramię w ramię z żołnierzami amerykańskimi, uczestniczyli w walkach z Niemcami w rejonie Pilzna, Holysova i Vsekar. Symbolem braterstwa broni było przyznanie żołnierzom polskim prawa noszenia odznak amerykańskich jednostek, z którymi współdziałali – m. in. 2 Dywizji Piechoty „Indian Heads”.

5 maja 1945 r. żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Holleischen (filia KL Flossenbürg) w Holiszowie k. Pilzna. Oswobodzono około 1000 kobiet: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek oraz Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki i kobiety innych narodowości. Niemieckie dowództwo planowało zniszczenie obozu oraz likwidację więźniarek przed wejściem wojsk amerykańskich. Pod baraki podłożono substancje łatwopalne i czekano na rozkaz podłożenia ognia. Udana akcja Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocaliła więźniarkom obozu życie.

Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do pracy w przemyśle i traktowali jak niewolników. Polska brygada rozbijała także niemieckie jednostki wojskowe i likwidowała organizowane przez Niemców zasadzki na żołnierzy amerykańskich. Na przykład wzięła do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, a następnie przekazać jeńców Amerykanom.

Wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Holysovie w dniu 5 maja 1945 r. przez Brygadę Świętokrzyską NSZ było jedynym takim wydarzeniem w historii drugiej wojny światowej, kiedy oddział partyzancki wyzwolił niemiecki obóz koncentracyjny. Przypominanie o tym wydarzeniu ukazuje faktyczny stosunek Polskiego Państwa Podziemnego i Polaków do polityki III Rzeszy i Holokaustu.

Co roku w Pilźnie odbywają się wielkie uroczystości upamiętniające wyzwolenie tego miasta i okolic przez wojska amerykańskie, ale dopiero rok temu pojawili się tam pierwszy raz przedstawiciele z Polski ze Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. W tym roku przypada 71. rocznica tego wydarzenia. Jest to wyjątkowa okazja do ukazania obecnym tam licznym rzeszom uczestników uroczystości i turystom z całej Unii Europejskiej oraz USA tradycji i dorobku polskiego podziemia niepodległościowego w walce z oboma wrogami: nazistowskimi Niemcami i komunistyczną Rosją.

PLAN UROCZYSTOŚCI:

4.05.2016 – Holiszów (środa)

10:00 – objazd z przewodnikiem po miejscach stacjonowania BŚ NSZ, np.: zwiedzanie Domu Dziejów Holiszowa (zdjęcia BŚ NSZ, eksponaty z II wojny światowej w Holiszovie), ruin kościoła, w którym ślub wziął Leonard Zub-Zdanowicz „Ząb” i Maria Poraj-Wybranowska, Vszekar oraz Kviczovic. Spotkania mieszkańcami i ze świadkami pobyty żołnierzy Wojska Polskiego z Brygady Świętokrzyskiej.

16:00 – zwiedzanie Bernartic, gdzie Brygada Świętokrzyska NSZ była dyslokowana ze Vsekar i okolic.

5.05.2016 – Pilzno (czwartek)

10:00 – zwiedzanie Pilzna z przewodnikiem z naszymi flagami narodowymi. Zwiedzimy Rynek z katedrą. nowoczesnymi fontannami, Ratuszem oraz Słupem morowym. Na zewnątrz obejrzymy także stary i nowy teatr. Odwiedzenie muzeum Patton Memorial Pilsen.

16:45 – składanie kwiatów pod pomnikiem 2. Dywizji Piechoty USA

17:00 – prezentacja książki Juri Fredla o Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ w Pilznie w Bibliotece Wojewódzkiej

17:30 – składanie kwiatów pod pomnikiem 16. Dywizji Pancernej USA

6.05.2016 – Holiszów-Pilzno (piątek)

9:00 – Msza święta w kościele Piotra i Pawła w Holiszowie

10:00 – uroczystości wyzwolenia obozu w Holiszowie: przemarsz ze sztandarami i GRH pod tablicę upamiętniającą wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez BŚ NSZ (odśpiewanie 2 hymnów narodowych, okolicznościowe przemówienia, złożenie wiązanek, zapalenie zniczy, Apel Poległych, Modlitwa NSZ)

12:00 – spotkanie w Domu Kultury w Holisovie z Burmistrzem, ks. Proboszczem i mieszkańcami (przemówienia gospodarzy i gości, wręczenie Medali Pro Patria i okolicznościowych krzyży pamiątkowych, przekazanie Muzeum w Holiszowie munduru żołnierza BŚ NSZ, obiad, integracja z mieszkańcami Holiszowa)

16:00-18:00 – uroczyste obchody pod pomnikiem gen. George’a S. Pattona w Pilznie

7.05.2016 – Pilzno (sobota)

10:00-13:00 – spotkanie z weteranami z USA, Belgii i Polski w Pilznie – weterani będą dawali autografy po spotkaniu (rzutnik z biografiami, przemówienia, pytania od publiczności)

15:30-18:00 – „Konwój Wolności” w Pilznie – przejazd zabytkowymi pojazdami (polscy weterani, flagi, koszulki patriotyczne)

– powrót autokarów do Polski

Kontakt w sprawach organizacyjnych: Karol Wołek, tel.: 691-018-871